Edukacja matematyczna – czy jesteśmy gotowi na zmiany?

Matematyka od lat znajduje się na szczycie listy najmniej lubianych przedmiotów w polskich szkołach. To niestety smutna konkluzja – zwłaszcza że według badań aż połowa dzieci przed rozpoczęciem nauki szkolnej przejawia naturalne zdolności matematyczne. Co więcej, wiele z nich chętnie sięga po gry logiczne i matematyczne zagadki. Jednak po zaledwie ośmiu miesiącach nauki w szkole, ich entuzjazm znika niemal całkowicie. Jeszcze bardziej niepokojące jest to, że już na etapie IV klasy tylko nieliczni uczniowie wyróżniają się umiejętnościami matematycznymi.

Wnioski nasuwają się same – coś w obecnym systemie edukacji matematycznej ewidentnie nie działa. Ale czy jako społeczeństwo, jako system edukacyjny, jesteśmy gotowi na zmiany? A może wciąż powielamy stare schematy, licząc, że uczniowie zdołają się do nich dostosować?

Przeciążona podstawa programowa i „papierowa matematyka”

Jednym z najczęściej wskazywanych problemów jest przeładowana podstawa programowa. Nauczyciele muszą zmieścić ogrom materiału w ograniczonym czasie. To prowadzi do sytuacji, w której kolejne tematy przerabiane są w pośpiechu, a uczniowie nie mają szans na ich zrozumienie i przyswojenie. Wzory, algorytmy, modele obliczeniowe – wszystko to staje się jedynie zestawem formułek do zapamiętania. Zabrakło miejsca na refleksję, analizę i logiczne rozumowanie.

Jednak nie tylko treść programu, ale również sposób prowadzenia zajęć zasługuje na krytykę. Powszechną praktyką stała się tzw. „papierowa matematyka”. Uczniowie uzupełniają ćwiczenia w zeszytach i na kserówkach, a nauczyciel sprawdza poprawność wyników. Taki model niemal całkowicie wyklucza samodzielne myślenie, rozwijanie intuicji matematycznej i zabawę z liczbami – czyli wszystko to, co sprawia, że matematyka może być naprawdę fascynująca.

Edukacja matematyczna – kto powinien rozpocząć zmiany?

Uczniowie, a często także ich rodzice, nie mają złudzeń. Doskonale widzą, że obecny system edukacji matematycznej nie spełnia swojej roli. Dlatego tak wielu z nich sięga po dodatkowe wsparcie – korepetycje, kursy online, kanały edukacyjne w sieci. Problem w tym, że realna zmiana nie może opierać się wyłącznie na inicjatywie jednostek. Potrzebna jest szersza reforma, na którą zgodę muszą wyrazić osoby odpowiedzialne za kształt systemu – Ministerstwo Edukacji i Nauki oraz środowisko nauczycielskie.

Na szczęście zmiany można wdrażać oddolnie. Sama w swoich kursach online staram się realizować zagadnienia z podstawy programowej, ale robię to w zupełnie inny sposób. Dokładnie tłumaczę każde pojęcie, daję ciekawe przykłady i pokazuję, gdzie dane zagadnienie może znaleźć praktyczne zastosowanie. Dzięki temu moi kursanci nie tylko uczą się skutecznie, ale też zaczynają lubić matematykę – a to już duży krok naprzód.

Alternatywa, która działa

Działam również na YouTube, gdzie moje filmy edukacyjne cieszą się ogromnym zainteresowaniem. Niektóre z nich mają już ponad 100 tysięcy wyświetleń. Codziennie otrzymuję wiadomości od osób, które dzięki tym materiałom zrozumiały coś, co wcześniej wydawało im się nie do ogarnięcia. To pokazuje, że inny model nauczania – spokojny, logiczny, oparty na zrozumieniu – naprawdę działa. I że zmiana jest możliwa.

Wystarczy, że jako nauczyciele, edukatorzy i rodzice – zaczniemy zadawać sobie pytania o jakość przekazywanej wiedzy. Matematyka nie musi być postrachem uczniów. Może być ich sprzymierzeńcem, jeśli tylko damy jej szansę rozwinąć skrzydła w odpowiednich warunkach.